กลุ่มดอกไม้แสงจันทร์ : ดอกไม้แบบนี้ไม่มีที่อื่น

เมื่อเร็ว ๆ นี้... คณะกรรมการคัดสรรสุดยอดผลิตภัณฑ์เด่นจังหวัดฉะเชิงเทรา (นายบัณฑิตย์ เทวีทิวารักษ์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นประธานฯ) ได้คัดเลือกผลิตภัณฑ์เด่นประจำจังหวัดฉะเชิงเทราขึ้น จำนวน 3 ผลิตภัณฑ์ ตามโครงการ Provincial Star OTOP : PSO โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อคัดเลือกผลิตภัณฑ์เด่นของจังหวัด และประชาสัมพันธ์เพิ่มช่องทางการตลาดแก่ผลิตภัณฑ์ OTOP ผลิตภัณฑ์เด่นของจังหวัดฉะเชิงเทราที่คณะกรรมการฯ ได้คัดเลือกไว้ ได้แก่ มะม่วง ผลิตภัณฑ์สมุนไพรธงทองโอสถ และดอกไม้จันทน์จากกลุ่มดอกไม้ประดิษฐ์แสงจันทร์ ผมคิดว่าหลายคนคงแปลกใจว่า ทำไมคณะกรรมการฯ จึงเลือกดอกไม้จันทน์เป็นผลิตภัณฑ์เด่นของจังหวัด ดังนั้น วันนี้ผมจึงขอพาท่านไปรู้จักกับกลุ่มดอกไม้ประดิษฐ์แสงจันทร์ โดยคุยกับคุณปราณี แสงจันทร์ ประธานกลุ่ม... เชิญติดตามได้เลยครับ...

รักศิลปะ สร้างงานชุมชน... คุณปราณีฯ เล่าว่า แต่เดิมมีแนวคิดอยากจะสร้างงานให้กับชุมชน จากการที่เราเป็นผู้นำสตรีในชุมชน และได้รับการคัดเลือกเป็นคณะกรรมการพัฒนาสตรีระดับหมู่บ้าน (กพสม.) ขณะนั้นราวปี 2540 ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ จึงคิดรวบรวมสมาชิกสตรีผู้สนใจในอาชีพเสริมไปขอจัดตั้งกลุ่มอาชีพขึ้น และอาชีพที่น่าสนใจที่สุดที่เราชอบก็คือ งานศิลปะ งานหัตถกรรมการทำดอกไม้ประดิษฐ์ ประเภทดอกไม้จันทน์  โดยมีบทกลอนที่เราจำมาและฝังลึกในใจอยู่เสมอที่จะทำเงินให้กับชุมชนและตนเองได้  คำกลอนนั้นมีดังนี้

ในเมื่อยัง        ไม่ตาย            สหายเอ๋ย 

อย่าสร้างเลย   ความอหังก์       ใช่สั่งสอน
จนหรือมี         หนีไม่พ้น         บนกองฟอน
เชิงตะกอน       ดอกไม้จันทน์     กันทุกคน

ของจำเป็น... เราเห็นว่าดอกไม้จันทน์เป็นสินค้าที่มีความจำเป็นแก่ครอบครัวที่มีผู้เสียชีวิต เมื่อถึงเวลานั้นทุกคนก็ต้องใช้  และเป็นสินค้าสิ้นเปลืองไม่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ เราจึงมุ่งมั่นทุ่มเทกับงานนี้  ด้วยใจรักงานศิลปะและมีความคิดสร้างสรรค์  จึงรับหน้าที่เป็นเหรัญญิกในกลุ่ม ด้วยความมุมานะและความมุ่งมั่น คิดพัฒนากลุ่มและผลิตภัณฑ์ตลอดเวลา  การทำดอกไม้จันทน์ เป็นการประดิษฐ์ดอกไม้รูปแบบหนึ่ง  ซึ่งฝังอยู่ในใจ  ในสายเลือด เราคิดว่าการทำดอกไม้จันทน์นี้เป็นอาชีพที่ตนเองชอบที่สุด   และเป็นอาชีพที่ยั่งยืน  ที่ทำให้ตนเองและสมาชิกมีรายได้ ปัจจุบันเราเป็นที่รู้จักของคนทั่วไป  และดำรงตำแหน่งประธานกลุ่ม มีสมาชิก 25 คน สมาชิกมีทั้งในชุมชนและนอกชุมชนทั้งในหมู่บ้านตำบล และตำบลใกล้เคียง  โดยใช้ชื่อกลุ่มว่า “กลุ่มสตรีดอกไม้ประดิษฐ์แสงจันทร์”

ตำนานดอกไม้จันทน์... สมัยก่อนการใช้ดอกไม้จันทน์ในการเผาศพ ใช้ควบคู่กับธูปเทียนทอง มีความเชื่อว่ากลิ่นหอมของดอกไม้จันทน์จะนำดวงวิญญาณขึ้นสู่สรวงสวรรค์   แต่ดอกไม้จันทน์ในการเผาศพนี้จะใช้กันในเฉพาะราชวงศ์เท่านั้น  สามัญชนจะใช้ไม่ได้เพราะไม้จันทน์เป็นของสูง ของสงวน ของต้องห้าม มีราคาแพงและหายาก ธรรมเนียมในการเผาศพของสามัญชนชาวไทยในสมัยโบราณ นิยมเผาด้วยฟืน เวลาไปงานศพ ชาวบ้านจะถือฟืนไปคนละดุ้นหรือคนละมัด บางทีมีเทียนแนบเดียวก็ใช้ได้

เครื่องสักการะดวงวิญญาณ... ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 มีการคิดค้นเครื่องเผาศพเทียบดอกไม้จันทน์ขึ้นมา โดยการเอาไม้จันทน์มาทำเป็นแผ่นบางๆ  มัดเหมือนดอกไม้จึงเรียกว่า “ดอกไม้จันทน์”เพื่อใช้ในงานหลวง แล้วจึงแผ่ขยายการใช้ดอกไม้จันทน์เผาศพไปยังสามัญชน แขกที่มาร่วมงานจะนำดอกไม้จันทน์ไปวางที่พานหน้าโลงศพ  เป็นการเผาหลอก แล้วจะนำดอกไม้ทั้งหมดไปใช้ในการเผาจริงอีกครั้ง  ต่อมาเนื่องจากไม้จันทน์หายากมากขึ้น  จึงเปลี่ยนไปใช้ไม้อื่นแทน เช่น ไม้โมก เปลือกข้าวโพด หรือกระดาษสีเหลืองอ่อน  เพราะเป็นวัสดุที่หาง่ายและราคาถูก  แต่ก็ยังคงเรียกดอกไม้จันทน์ตามเดิม การเรียกเช่นนี้ก็เพื่อให้เข้ากับการเผาศพด้วยฟืนไม้จันทน์นั่นเอง ปัจจุบันรูปแบบการทำดอกไม้จันทน์มี 3 ชนิด ตามประเภทของดอกไม้ ได้แก่ ดอกกุหลาบ  ดอกแก้ว  และดอกที่มีลักษณะแปลก แตกต่างตามความพอใจของผู้ซื้อ แม้ว่าวัน เวลาจะเปลี่ยนไปดอกไม้จันทน์ก็ยังเป็นเครื่องสักการะที่สำคัญอย่างหนึ่งต่อดวงวิญญาณของผู้ที่ล่วงลับไปแล้วอย่างไม่มีวันหวนกลับ

แตกต่างแต่ดีกว่า... ผลิตภัณฑ์ของเราไม่เหมือนดอกไม้จันทน์ของที่อื่นที่มีลักษณะพื้นๆ พบเห็นได้โดยทั่วไป ผลิตภัณฑ์ของเราเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำด้วยมือ (Hand Made) ต้องใช้ฝีมือและความชำนาญในการประดิษฐ์ รูปแบบตามจินตนาการ ให้ดอกออกมาเหมือนของจริง ด้วยความละเอียดประณีตและสวยงาม มีการพัฒนารูปแบบของผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัยอยู่เสมอ ประดิษฐ์เป็นดอกไม้จันทน์หลากสี หลายรูปแบบ และตรงตามความต้องการของลูกค้า นอกจากทำเป็นดอกแล้ว เรายังนำมาทำเป็นพวงหรีดดอกไม้จันทน์ด้วย คิดว่าเป็นแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทย เป็นการลดต้นทุนให้กับผู้เป็นเจ้าของงาน เพราะถึงเวลาประชุมเพลิงก็ดึงดอกไม้จันทน์นำกลับมาใส่พานแจกให้กับผู้มาร่วมพิธีได้ ผลิตภัณฑ์ของเราได้รับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) จากกระทรวงอุตสาหกรรม และได้รับการคัดสรรสุดยอดผลิตภัณฑ์ OTOP ในระดับ 4 ดาว เมื่อปี 2555

โดนใจลูกค้า... ปัจจุบันกลุ่มของเรามีผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบให้ลูกค้าได้เลือก เช่น ดอกกุหลาบ ดอกแก้ว ดอกจำปี ดอกทิวลิป ดอกลั่นทม และมีการพัฒนารูปแบบใหม่ด้วย แบ่งออกเป็น 3  ประเภท คือ 1. ดอกไม้จันทน์ (สำหรับแขกที่มาผู้ร่วมพิธี) 2. ช่อประทาน (สำหรับประธานในพิธี) และ 3. ช่อเชิญพระ (สำหรับพระสงฆ์) ความหลากหลายของสีสัน ก็มีให้เลือกหลายสี เช่น สีครีม สีม่วง สีฟ้า สีเขียวเข้ม สีชมพู สีเหลืองเข้ม สีเหลืองครีม สีแดง สีเหลืองทอง สีชมพูครีม และสีอื่นๆ ตามที่ลูกค้าต้องการ...

ผลงานเป็นเครื่องพิสูจน์... การดำเนินงานของกลุ่มสตรีดอกไม้ประดิษฐ์แสงจันทร์ ประสบความสำเร็จอย่างน่าชื่นชม เมื่อได้รับการติดต่อให้ไปออกรายการทีวี รายการวิทยุ รวมทั้งสื่อต่างๆ มากขึ้น  ยอดจำหน่ายปีแรกๆ  ประมาณ 20,000-30,000 บาทต่อปี จนมาถึงปี 2548-ปัจจุบัน  มีรายได้เพิ่มขึ้นเป็น 200,000 บาทต่อปีแล้ว ทำให้สมาชิกกลุ่มมีรายได้มากขึ้น คุณภาพชีวิตดีขึ้น เหตุผลที่คณะกรรมการคัดสรรสุดยอดผลิตภัณฑ์เด่นจังหวัดฉะเชิงเทรา คัดเลือกดอกไม้จันทน์ของกลุ่มเราเป็นผลิตภัณฑ์เด่นของจังหวัด ก็เพราะความโดดเด่นของผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม ซึ่งไม่มีให้เห็นในจังหวัดอื่นๆ นั่นเอง... 

หากสนใจสั่งซื้อหรือขอข้อมูลเพิ่มเติม... ขอเชิญติดต่อได้ที่ที่ทำการกลุ่มสตรีดอกไม้ประดิษฐ์แสงจันทร์ เลขที่ 25/9 หมู่ที่ 18 บ้านไผ่แถว  ถนนสุวินทวงศ์ ตำบลศาลาแดง อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา 24000 เบอร์โทรศัพท์ติดต่อคุณปราณี  แสงจันทร์ โทร :038-845201 , 081-7511248 หรือติดต่อที่สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดฉะเชิงเทรา โทรศัพท์ 038-511239 ก็ยินดีรับใช้ครับ... 

ขอบคุณ นิตยสาร "ที่นี่แปดริ้ว"